Prawa i obowiązki wolontariusza – co warto wiedzieć przed rozpoczęciem współpracy?

Wolontariat to wspaniała forma zaangażowania społecznego, która przynosi korzyści zarówno osobom potrzebującym, jak i samym wolontariuszom. Jednak zanim podejmiesz się tej roli, warto zapoznać się z podstawowymi prawami i obowiązkami, które Ci przysługują. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że Twoja działalność będzie dobrze zorganizowana, a Ty będziesz mógł/mogła działać skutecznie i bezpiecznie.

1. Czym jest wolontariat?

Wolontariat to dobrowolna, nieodpłatna działalność na rzecz innych osób, organizacji lub społeczności. Może przybierać różne formy – od pomocy w domach dziecka, przez działania ekologiczne, aż po wolontariat eventowy.

Jednak, mimo że jest to praca bez wynagrodzenia, wolontariusze w Polsce podlegają pewnym regulacjom prawnym, które chronią zarówno ich, jak i organizacje, z którymi współpracują.

2. Jakie prawa przysługują wolontariuszowi?

Każdy wolontariusz w Polsce ma określone prawa, które gwarantują mu odpowiednie warunki pracy. Oto najważniejsze z nich:

✅ Prawo do informacji – organizacja powinna jasno określić zakres obowiązków, czas trwania współpracy oraz oczekiwania wobec wolontariusza.

✅ Prawo do umowy wolontariackiej – jeśli współpraca trwa dłużej niż 30 dni, organizacja powinna podpisać z wolontariuszem porozumienie o współpracy. W przypadku krótszego zaangażowania dokument ten nie jest obowiązkowy, ale zalecany.

✅ Prawo do ubezpieczenia – wolontariusze, którzy działają dłużej niż 30 dni, powinni być objęci ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), które zapewnia organizacja. W przypadku krótszego wolontariatu wolontariusz może ubezpieczyć się we własnym zakresie.

✅ Prawo do zwrotu kosztów – organizacja może (ale nie musi) zwracać wolontariuszowi poniesione wydatki, np. na dojazdy czy materiały potrzebne do realizacji działań.

✅ Prawo do otrzymania zaświadczenia i referencji – po zakończeniu wolontariatu możesz poprosić organizację o dokument potwierdzający Twoją działalność, co może być cennym dodatkiem do CV.

✅ Prawo do szkoleń – niektóre organizacje oferują swoim wolontariuszom darmowe szkolenia, które pomagają lepiej wykonywać obowiązki i zdobywać nowe kompetencje.

💡 Ważne: Wolontariusz nie może być traktowany jak pracownik – jego działalność jest dobrowolna i nieodpłatna. Nie może też zastępować pracowników etatowych w organizacji.

3. Jakie obowiązki ma wolontariusz?

Bycie wolontariuszem to nie tylko prawa, ale także odpowiedzialność wobec organizacji i osób, którym się pomaga. Do podstawowych obowiązków wolontariusza należą:

🔹 Rzetelne wykonywanie powierzonych zadań – jeśli zgłaszasz się do wolontariatu, organizacja liczy na Twoją obecność i zaangażowanie.

🔹 Przestrzeganie zasad organizacji – każda organizacja ma swoje wewnętrzne regulaminy, których wolontariusze powinni przestrzegać.

🔹 Poszanowanie beneficjentów i poufność informacji – niektóre organizacje (np. zajmujące się osobami w trudnej sytuacji życiowej) wymagają zachowania poufności w sprawach ich podopiecznych.

🔹 Informowanie o rezygnacji z wolontariatu – jeśli z jakiegoś powodu nie możesz dłużej pełnić swojej roli, warto wcześniej poinformować organizację, aby mogła znaleźć zastępstwo.

🔹 Dbanie o powierzony sprzęt i materiały – jeśli organizacja zapewnia Ci materiały do pracy (np. książki, sprzęt komputerowy), masz obowiązek dbać o nie i zwrócić po zakończeniu wolontariatu.

💡 Wskazówka: Wolontariat to zobowiązanie, dlatego warto dokładnie przemyśleć, czy masz wystarczającą ilość czasu i energii, aby się go podjąć.

4. Jak wygląda umowa wolontariacka?

Wolontariusze działający dłużej niż 30 dni powinni podpisać porozumienie o współpracy, które określa warunki i zasady wolontariatu. W takim dokumencie powinny znaleźć się następujące informacje:

📌 Dane wolontariusza i organizacji📌 Zakres obowiązków i czas trwania wolontariatu📌 Warunki ubezpieczenia📌 Zasady zwrotu kosztów (jeśli są przewidziane)📌 Ewentualne zobowiązania organizacji wobec wolontariusza

Jeśli masz wątpliwości co do zapisów w umowie, zawsze możesz skonsultować je z prawnikiem lub organizacją parasolową wspierającą wolontariat.

5. Co zrobić w przypadku konfliktu z organizacją?

Chociaż większość współprac przebiega bezproblemowo, mogą się zdarzyć sytuacje, w których wolontariusz nie zgadza się z decyzjami organizacji. W takim przypadku warto:

🟢 Najpierw porozmawiać – czasem konflikt wynika z nieporozumienia i można go łatwo rozwiązać.🟢 Skonsultować się z koordynatorem wolontariuszy – wiele organizacji ma osobę odpowiedzialną za wsparcie i pomoc dla wolontariuszy.🟢 Zgłosić problem do organizacji parasolowej – jeśli sprawa jest poważna, można skontaktować się z instytucją zajmującą się ochroną praw wolontariuszy.

💡 Pamiętaj: Wolontariat powinien być przyjemnym i rozwijającym doświadczeniem. Jeśli nie czujesz się komfortowo w danej organizacji, możesz zawsze znaleźć inną inicjatywę, która bardziej odpowiada Twoim oczekiwaniom.

Podsumowanie

Wolontariat to nie tylko wspaniała okazja do pomagania innym, ale także odpowiedzialność. Każdy wolontariusz powinien znać swoje prawa i obowiązki, aby działać w sposób świadomy i skuteczny.

✅ Masz prawo do informacji, ubezpieczenia i zaświadczeń.✅ Twoje działania powinny być zgodne z zasadami organizacji.✅ Jeśli wolontariat trwa dłużej niż 30 dni, warto podpisać umowę.

Wolontariat to nie tylko okazja do zdobycia nowych doświadczeń, ale także szansa na rozwój osobisty i zawodowy. Jeśli chcesz zacząć swoją przygodę z wolontariatem, sprawdź dostępne oferty na naszej platformie i dołącz do osób, które zmieniają świat na lepsze!

🚀 Gotowy/a na nową przygodę? Sprawdź oferty i znajdź idealny wolontariat dla siebie! 😊